Chào anh em, lại là tôi đây. Sau bài viết tổng quan về phương pháp Wyckoff, chắc hẳn nhiều người vẫn còn thấy hơi “ngợp” trước một mớ lý thuyết phải không? Tôi hiểu mà, ngày xưa lúc mới mày mò, tôi cũng y chang vậy. Đọc sách thì gật gù đó, mà mở chart lên là đầu óc trống rỗng, chả biết đâu là PS, đâu là SC.
Hôm nay, mình sẽ cùng nhau “mổ xẻ” thật chi tiết cái hồi gay cấn và cũng lắm kịch tính nhất: Phase A: Accumulation – Tích Lũy. Đây chính là màn khởi đầu, là nơi những “nhà tạo lập” hay chúng ta hay gọi là “cá mập”, bắt đầu vở kịch của họ.
Nhưng trước khi vào chi tiết, tôi muốn kể bạn nghe một chuyện. Hồi đó, tôi mới chân ướt chân ráo vào thị trường chứng khoán, mê mẩn con cổ phiếu VNM. Thấy nó giảm từ đỉnh cũng kha khá rồi, tôi nghĩ “ngon, giá hời đây”, thế là tất tay. Ai dè, nó cứ cắm đầu đi xuống, mỗi ngày tôi lại thấy tài khoản mình “bốc hơi” một ít. Bực mình, cay cú, tôi bán cắt lỗ đúng ngay cái đáy mà sau này nhìn lại, nó chính là điểm Selling Climax (SC) trong Phase A.
Thế nên, bài viết này không chỉ là lý thuyết suông đâu. Nó là những gì tôi đúc kết được từ những lần “học phí” đắt đỏ như thế.
Bức Tranh Toàn Cảnh Của Phase A: Khi “Cá Mập” Bắt Đầu Săn Mồi
Hãy tưởng tượng thị trường đang trong một xu hướng giảm kéo dài. Tin tức xấu ra liên tục, các “chuyên gia” trên mạng xã hội thì thi nhau hô sập. Tâm lý chung của đám đông, của những nhà đầu tư nhỏ lẻ (retail traders) như tôi và bạn ngày xưa, là hoảng loạn tột độ. “Bán đi, bán hết đi trước khi về đồ đá!” – âm thanh đó văng vẳng khắp nơi.
Đây chính là lúc sân khấu được dựng lên cho Phase A. Mục tiêu tối thượng của giai đoạn này chỉ có một: Dừng lại xu hướng giảm trước đó. “Cá mập” không thể để giá rơi tự do mãi được, họ cần tạo ra một vùng “đáy” để bắt đầu quá trình gom hàng giá rẻ.
Và để làm được điều đó, họ sẽ tạo ra một loạt các sự kiện mà Wyckoff đã chỉ mặt đặt tên rất rõ ràng.
Giải Mã Từng Hành Động Trong Vở Kịch Phase A
Trong Phase A, có 4 sự kiện chính mà bạn cần phải thuộc nằm lòng. Chúng không phải lúc nào cũng xuất hiện răm rắp theo thứ tự, nhưng về cơ bản, chúng là những mảnh ghép tạo nên bức tranh toàn cảnh.
1. Preliminary Support(PS)
Sau một chuỗi ngày giảm không phanh, bỗng dưng bạn thấy một phiên giao dịch có khối lượng (volume) tăng vọt, và giá chững lại đà giảm, thậm chí rút chân tạo thành một cây nến xanh. À há! Đây chính là dấu hiệu đầu tiên của sự sống, là lúc “cá mập” ném một ít tiền vào để “thăm dò”, để xem phản ứng của thị trường.
Nhiều người, đặc biệt là các tay mơ, sẽ vội vàng nghĩ “đáy rồi, múc thôi!”. Nhưng không, thường thì sau PS, giá sẽ lại tiếp tục giảm. PS chỉ như một lời chào, một thông báo ngầm rằng “chúng tôi đã có mặt ở đây”.
2. Selling Climax(SC)- Cao Trào Bán
Đây mới là sự kiện quan trọng nhất, là đỉnh điểm của sự hoảng loạn. Sau PS, giá tiếp tục xuyên thủng đáy cũ, tạo ra một cú giảm mạnh, tốc độ cực nhanh, biên độ nến dài ngoằng. Lúc này, những người còn sót lại trên tàu sẽ không chịu nổi nữa và quăng dép bỏ chạy bằng mọi giá. Lực bán tháo được đẩy lên đến tột cùng.
Và đó chính là lúc “cá mập” hành động. Họ há to miệng, dùng những lệnh mua khổng lồ để “nuốt” trọn toàn bộ lượng cổ phiếu đang được bán ra trong hoảng loạn. Kết quả là gì? Một cây nến giảm rất mạnh nhưng thường đóng cửa ở nửa trên, hoặc thậm chí là một cây nến rút chân dài ngoằng. Khối lượng giao dịch ở phiên này thì siêu to khổng lồ, một mức đột biến mà bạn không thể không chú ý.
SC tạo ra một mức giá thấp nhất, và mức giá này sẽ là một trong hai biên của vùng Giao dịch đi ngang (Trading Range – TR) sau này.
3. Automatic Rally(AR)
Khi lực bán hoảng loạn đã được hấp thụ hết ở SC, thị trường bỗng dưng “hẫng” một nhịp. Nguồn cung cạn kiệt đột ngột, trong khi lực mua của “cá mập” vẫn còn đó, cộng thêm lực mua từ những người bắt đáy và những người bán khống phải đóng vị thế. Tất cả tạo ra một cú hồi phục mạnh mẽ và nhanh chóng, đó chính là AR.
Đỉnh của nhịp hồi AR này sẽ xác định biên trên của vùng Trading Range (TR). Vậy là sau SC và AR, chúng ta đã có một cái “hộp”, một sân chơi mà giá sẽ loanh quanh trong đó một thời gian dài ở Phase B.
4. Secondary Test(ST)
Thị trường không bao giờ đi lên theo đường thẳng. Sau cú hồi AR, giá sẽ quay đầu giảm trở lại để “kiểm tra” lại khu vực đáy SC. “Cá mập” muốn xem thử lực bán có còn nhiều không.
Một ST lý tưởng là khi giá giảm về gần vùng SC nhưng với khối lượng giao dịch thấp hơn nhiều. Điều này cho thấy nguồn cung đã thực sự cạn kiệt. Những người muốn bán đã bán hết trong phiên SC rồi. Nếu cú test này thành công, nó xác nhận rằng xu hướng giảm đã thực sự dừng lại và Phase A kết thúc.
Đôi khi, giá có thể giảm sâu hơn cả đáy SC, nhưng nếu nó nhanh chóng bật ngược trở lại vào trong vùng TR với volume thấp, thì đó lại là một tín hiệu còn mạnh hơn, được gọi là Spring (chúng ta sẽ nói kỹ hơn ở Phase C).
Những Lầm Tưởng Chết Người Khi Phân Tích Phase A
À mà nói đến chuyện này mới nhớ, có một lần tôi hí hửng phân tích vàng theo khung tuần. Thấy đủ cả PS, SC, AR, ST, tôi chắc mẩm là ngon ăn rồi, chuẩn bị vào Phase B tích lũy để đi lên. Tôi còn khoe với mấy người bạn là “con này chuẩn sách giáo khoa Wyckoff nhé”. Ai ngờ, sau cú ST, nó cắm đầu đi xuống luôn, thủng cả đáy SC. Hóa ra, đó chỉ là một nhịp dừng chân trước khi giảm tiếp.
Bài học rút ra là gì?
- Đừng cố gắng “bắt dao rơi”: Đừng bao giờ mua vào khi Phase A chưa hoàn thành. Nhiệm vụ của Phase A chỉ là dừng xu hướng giảm, chứ chưa phải là bắt đầu xu hướng tăng. Việc mua bán ở giai đoạn này cực kỳ rủi ro.
- Khối lượng là Vua: Mọi sự kiện trong Phase A đều phải đi kèm với sự xác nhận của khối lượng. Một cú SC mà volume lèo tèo thì không đáng tin. Một cú ST mà volume vẫn còn cao ngất thì cho thấy lực bán vẫn còn rất mạnh.
- Bối cảnh là tất cả: Luôn nhìn vào bức tranh lớn. Phase A diễn ra sau một xu hướng giảm dài hay chỉ là một cú điều chỉnh nhỏ? Vùng giá này có phải là vùng hỗ trợ mạnh trong quá khứ không?
Vậy Chúng Ta Nên Làm Gì Trong Phase A?
Câu trả lời của tôi là: Không làm gì cả!
Nghe có vẻ lạ đời, phải không? Nhưng sự thật là vậy. Giai đoạn này là của “cá mập”, không phải của chúng ta. Việc của chúng ta là kiên nhẫn quan sát, giống như một người thợ săn đang rình mồi. Hãy xác định các sự kiện, vẽ ra vùng Trading Range tiềm năng được tạo bởi đáy SC và đỉnh AR.
Hãy ghi chép lại, theo dõi diễn biến giá và khối lượng. Cứ coi như mình đang xem một bộ phim hay và chờ đợi đến hồi gay cấn nhất để hành động. Cơ hội sẽ đến ở cuối Phase C và Phase D, khi mọi thứ đã rõ ràng hơn rất nhiều.
Hiểu rõ Phase A không giúp bạn giàu lên ngay lập tức, nhưng nó sẽ giúp bạn không bị “cháy tài khoản” một cách ngớ ngẩn. Nó giúp bạn tránh được cái bẫy tâm lý lớn nhất là mua vào vì “nghĩ rằng giá đã quá rẻ”. Thị trường có thể rẻ hơn bạn nghĩ rất nhiều đấy.
Đừng cố gắng thuộc lòng lý thuyết, hãy mở chart lên và tự mình tìm kiếm những câu chuyện tương tự. Bạn có phát hiện ra Phase A nào trên biểu đồ mà bạn đang theo dõi không?